بقعه متبرکه بُکیر بن اعین
اطلاعات جاذبه گردشگری
دامغان،امام،خ شهدا،خ هفت تیر،بلوار فردوس رضا
«بقعهی حضرت بکیر بن اعین، در جنوب غربی شهر دامغان و در قسمت شمال قبرستان قدیمی در خیابان شهدا واقع شده است.
این مسأله با توجه به مندرجات بعضی کتب، این تردید را ایجاد میکند که این مقبره، که به نام بکیر در دامغان است و مطلّبخان دامغانی، که دارای موقوفات زیادی در دامغان میباشد، گنبدی بر آن ساخته، بکیر بن معروف دامغانی معاصر امام موسی کاظم(ع) است و یا بکیر بن اعین صحابی امام جعفر صادق(ع).
بقعهی متبرکه، دارای حرم مربعی شکل به ضلع ۶۰/۶ متر، که داخل آن با گچ سفیدکاری شده و فاقد هرگونه تزیین و کاشی کاری میباشد و تنها در ضلع غربی یک کمد چوبی نصب شده است، در وسط حرم و در زیر گنبد مخروطی، که با آجر ساخته شده، ضریح چوبی نصب شدهی مستطیل شکل به اضلاع ۳۰/۱×۳۰/۲ وجود دارد که داخل آن قبر گچی به ابعاد ۱۰۰×۱۸۰ و به ارتفاع ۹۰ سانتیمتر مشاهده میشود که بر روی آن سنگ دو تکهای قرار گرفته است. کف حرم نیز گچ خاک است. مساحت ساختمان آرامگاه حدود ۱۱۷۰ مترمربع میباشد و صحن بقعهی متبرکه مستطیل شکل و مساحت آن یک هزار مترمربع است، که پس از عبور از ایوان سقف جلوی درب ورودی مقبره، که دارای ابعاد ۲۸/۹ متر میباشد، به ساختمان بقعه متصل میشود و داخل حیاط آن محل دفن اموات میباشد. در چند سال گذشته تعمیراتی در گنبد و صحن مقبره آن جا شده و کتیبهای در بالای ایوان مقبره نصب کردهاند که در آن نوشته شده است
«بکیربن اعینبن انس شیبانی کوفی، ملقب به «ابوالجهم» تاریخ وفات وی ۱۵۶ هجری که از اصحاب و راویان امامین همامین محمّد باقر و جعفر صادق علیهما السلام بوده است و امام جعفر صادق(ع) در فوت او فرموده است: رحم الله بکیر او مالله لقد انزله الله تعالی بین رسوله و بین امیر المؤمنین…»
در سال ۱۳۶۷ توسط اداره اوقاف و امور خیریه نسبت به احداث مغازه اقدام شده و عملیات قسمتی دیگر نیز، که شامل ۱۲ درب مغازه و سر درب ورودی بقعهی متبرکه میباشد، در سال ۱۳۷۱ توسط هیأت امنا زیر نظر اداره اوقاف دامغان آغاز شده استبنای برج بر روی پایهای دایرهای شکل قرار گرفته است. در بالای برج سه ردیف مقرنس کاری بسیار زیبا و استادانه دیده میشود. تزیینات برج در قسمت بالای این مقرنسها و بر زمینهی استوانهای قرار گرفته است. تبدیل معماری ۱۲ ضلعی به استوانه، شیوهی کار معماری برج مهماندوست را جزو نمونههای استثنایی برجهای آرامگاهی قرار داده است. کتیبهای به خط کوفی بر گرداگرد این قسمت استوانهای وجود دارد که تاریخ بنای آن را سال ۴۹۰ ه.ق بیان میدارد. این کتیبه از نظر اجزا و شیوهی نگارشی بر کشیدگی هر چه بیشتر ساقهها تکیه دارد. بهطور عمده در دو سوی انتهایی ساقهها، شاهد دو پیچکی هستیم که بر روی هم قرار گرفتهاند. شروع حروف در پایین با برشهای خاص از شکل هندسی خارج گردیده که به آنها جنبهی تزیینی بخشیده است.
بقعهی متبرکه، دارای حرم مربعی شکل به ضلع ۶۰/۶ متر، که داخل آن با گچ سفیدکاری شده و فاقد هرگونه تزیین و کاشی کاری میباشد و تنها در ضلع غربی یک کمد چوبی نصب شده است، در وسط حرم و در زیر گنبد مخروطی، که با آجر ساخته شده، ضریح چوبی نصب شدهی مستطیل شکل به اضلاع ۳۰/۱×۳۰/۲ وجود دارد که داخل آن قبر گچی به ابعاد ۱۰۰×۱۸۰ و به ارتفاع ۹۰ سانتیمتر مشاهده میشود که بر روی آن سنگ دو تکهای قرار گرفته است. کف حرم نیز گچ خاک است. مساحت ساختمان آرامگاه حدود ۱۱۷۰ مترمربع میباشد و صحن بقعهی متبرکه مستطیل شکل و مساحت آن یک هزار مترمربع است، که پس از عبور از ایوان سقف جلوی درب ورودی مقبره، که دارای ابعاد ۲۸/۹ متر میباشد، به ساختمان بقعه متصل میشود و داخل حیاط آن محل دفن اموات میباشد. در چند سال گذشته تعمیراتی در گنبد و صحن مقبره آن جا شده و کتیبهای در بالای ایوان مقبره نصب کردهاند که در آن نوشته شده است
«بکیربن اعینبن انس شیبانی کوفی، ملقب به «ابوالجهم» تاریخ وفات وی ۱۵۶ هجری که از اصحاب و راویان امامین همامین محمّد باقر و جعفر صادق علیهما السلام بوده است و امام جعفر صادق(ع) در فوت او فرموده است: رحم الله بکیر او مالله لقد انزله الله تعالی بین رسوله و بین امیر المؤمنین…»
در سال ۱۳۶۷ توسط اداره اوقاف و امور خیریه نسبت به احداث مغازه اقدام شده و عملیات قسمتی دیگر نیز، که شامل ۱۲ درب مغازه و سر درب ورودی بقعهی متبرکه میباشد، در سال ۱۳۷۱ توسط هیأت امنا زیر نظر اداره اوقاف دامغان آغاز شده استبنای برج بر روی پایهای دایرهای شکل قرار گرفته است. در بالای برج سه ردیف مقرنس کاری بسیار زیبا و استادانه دیده میشود. تزیینات برج در قسمت بالای این مقرنسها و بر زمینهی استوانهای قرار گرفته است. تبدیل معماری ۱۲ ضلعی به استوانه، شیوهی کار معماری برج مهماندوست را جزو نمونههای استثنایی برجهای آرامگاهی قرار داده است. کتیبهای به خط کوفی بر گرداگرد این قسمت استوانهای وجود دارد که تاریخ بنای آن را سال ۴۹۰ ه.ق بیان میدارد. این کتیبه از نظر اجزا و شیوهی نگارشی بر کشیدگی هر چه بیشتر ساقهها تکیه دارد. بهطور عمده در دو سوی انتهایی ساقهها، شاهد دو پیچکی هستیم که بر روی هم قرار گرفتهاند. شروع حروف در پایین با برشهای خاص از شکل هندسی خارج گردیده که به آنها جنبهی تزیینی بخشیده است.