میرزا محمدخان فرزند امیرخان سردار و معروف به سپهسالار اعظم است. وی در سال ۱۲۶۸ قمری سمت کشیکچیباشی داشت و به حکومت سمنان و دامغان منصوب شد. در ۱۲۷۱ با سی هزار سپاهی برای حمایت از روسها در جنگ کریمه عازم سرحدات کرمانشاه شد. میرزا محمدخان در سال ۱۲۷۵ از سوی ناصرالدین شاه ملقب به سپهسالار گردید. و به وزارت جنگ منصوب شد. وی در سال ۱۲۷۶ به عضویت شورای دولت درآمد. در سال ۱۲۸۰ برای تنبیه و تدبیر ترکمنها به گرگان رفت و پس از پیروزی بر آنها ملقب به سپهسالار اعظم شد.
در سال ۱۲۸۱ به سمت ریاست مجلس وزرا رسید و در ۱۲۸۳ به علت نپذیرفتن برخی از وزرا، از صدراعظمی معزول گردید.
وی پس از عزل از صدراعظمی به تصدی جنگ رسید و علاوه بر آن اداره امور خراسان، سیستان، استرآباد، شاهرود، بسطام، دماوند و… را به عهده گرفت. او در ۱۷ صفر ۱۲۸۴ درگذشت و شایع شد که ناصرالدین شاه به واسطۀ خوراندن قهوه قجری سمّی او را مسموم کرده است.
وی مردی متدین و جدی بود. میرزامحمدخان آثار خیریه بسیاری از خود به یادگار گذاشته است. از جمله: بنای زیرزمینی مسجد جامع دامغان، مدرسه سپهسالار تهران و رواق دارالسیاره آستانه رضوی در مشهد.
