امامزاده محمّد دیباج(ع)
اطلاعات جاذبه گردشگری
دیباج،جاده دامغان،جاده منصور کوه
امامزاده سید محمّد بن جعفر صادق (ع)، ملقب به دیباج، چون خورشیدی بر تارک شهر دیباج میدرخشد. این امامزاده عظیمالشأن، فرزند بلافصل امام صادق (ع) و برادر امام موسی کاظم (ع) است.
محمّد بن جعفر (ع) در اواخر قرن دوم هجری (سال ۱۹۹ ه.ق) در زمان خلافت مأمون، به منظور ترویج دین مبین اسلام و هدایت شیعیان از مکه خارج شد و عازم سرزمین ایران گردید. در بین راه، مأمون به ایشان پیشنهاد صلح داد، اما آن حضرت این پیشنهاد را رد کرده و خود را برای جنگ آماده نمود. مأمون، عیسی جلودی را مأمور کرد تا با امامزاده بجنگد. او لشکری فرستاد تا یاران حضرت را که در میان کوهها منزل داشتند، محاصره و دستگیر کند. این محاصره سه روز به طول انجامید و در نهایت، آب و غذا برای حضرت و همراهانش تمام شد. یاران حضرت، پس از این سه روز، متفرق شدند و او در سال ۲۰۳ ه.ق به شهادت رسید.
مادر گرامی ایشان «حمیده خاتون» نام داشت. امام صادق (ع) درباره ایشان فرموده است: «حمیده خاتون تصفیه شده، مانند شمش طلا است و ملائکه او را حراست و پاسبانی میکردند.»
محمّد بن جعفر الصّادق (ع) مردی سخاوتمند و شجاع بود. او یک روز روزه میگرفت و یک روز افطار میکرد. همسرش خدیجه دختر عبدالله روایت کرده است که ایشان هیچگاه با لباسی از منزل خارج نمیشد که با همان لباس بازگردد؛ بلکه آن را به دیگران میبخشید. ایشان هر روز یک گوسفند برای میهمانانش ذبح میکرد. چون امام رضا (ع) به شهادت رسید، حضرت محمّد بن جعفر نیز پس از چهار سال مجاهدت در ایران، در ماه شعبان سال ۲۰۳ ه.ق به شهادت رسید.
بقعه امامزاده محمّد دیباج یکی از بناهای ارزشمند دوران ایلخانی است که به صورت هشتضلعی و با سقف هرمی شکل در شمالشرق شهرستان دامغان و در شهر دیباج قرار دارد. تاریخ دقیق ساخت این بنا مشخص نیست، اما شاهرخ تیموری آن را تعمیر کرده است.
این بقعه هشتضلعی است و هر ضلع آن از داخل حدود دو متر و ارتفاع بنا یازده متر است. در داخل حرم و بر روی قبر گچی امامزاده، صندوق چوبی منبتکاری شدهای بسیار زیبا و قدیمی قرار دارد که در سال ۷۷۰ قمری ساخته شده است. این صندوق ۳۲۵ سانتیمتر طول، ۱۶۰ سانتیمتر عرض و ۱۱۰ سانتیمتر ارتفاع دارد و بر روی آن آیاتی از قرآن کریم مانند سوره فتح و آیهالکرسی کندهکاری شده است.
وجود مقدّس این امامزاده به شهر دیباج اهمیت خاصی بخشیده و آن را به عنوان شهری مقدس مطرح کرده است. حضور این امامزاده آثار و برکات زیادی به جای گذاشته که از جمله آنها میتوان به طرح توسعه حرم با وسعت ۳۰۰ متر مربع و توسعه بارگاه مقدس حضرت اشاره کرد. همچنین عزاداری امام حسین (ع) در روز عاشورا و عزاداری امام علی (ع) در روز بیست و یکم ماه رمضان، با دستههای سینهزنی و زنجیرزنی در اطراف محل امامزاده برگزار میشود.
شایان ذکر است که زوجهای جوان در روز عروسی خود برای تبرک به زیارت امامزاده میروند و با انداختن پول در داخل ضریح و گاه روشن کردن شمع، زندگی خوبی را برای خود آرزو میکنند. در تیرماه ۱۳۷۹ شمسی، در حین عملیات خاکبرداری و گسترش صحن امامزاده، پنج چشمه آب از خاک بیرون آمد که موجب شگفتی و خوشحالی مردم دیباج و مناطق اطراف شد.
در اطراف امامزاده و در حیاط آن، شهدای گرانقدر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس مدفوناند. مردم دیباج در طول هفته به ویژه در شبهای جمعه به زیارت مرقد مطهر امامزاده محمد مشرّف میشوند. بنای آرامگاه امامزاده به شماره ۲۴۲۳ و به تاریخ ۳۰/۶/۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
از آنجا که مردم دیباج به این امامزاده واجبالتعظیم (ع) ارادت خاصی دارند، یکی از روزهای آخر اردیبهشت را به نام آیین امامدر (شیردوشان) اختصاص دادهاند.